I. A ç ı k l a m a
I I . 1991-1992-1993 Y ı l l a r ı n a A i t N i s p e t k
PRIVE
GRAFİK-FLİM-BASKI
Yerebatan Cad. Baytarı Han 45/5 Cağaloğlu/İstanbul
Tel: 528 30 31
ÖNSÖZ
Gelir Vergisi Sistemi içinde geniş bir mükellef z ü m r e s i için uygulan
m a k t a olan O r t a l a m a Kâr Hadleri üyelerimizin b ü y ü k b ö l ü m ü n ü ilgilendiren
bir husustur.
O r t a l a m a Kâr Hadleri u y g u l a m a s ı , 1982 yılı s o n u n d a Gelir Vergisi K a n u n u ' n d a değişiklikler y a p m a k üzere çıkarılan 2 3 6 1 sayılı Kanunla,Asgari
Gayrisafi Hasılat esası ile birleştirilmiş ve bazı mükellefler bu son e s a s a g ö
re vergilendirmeye tabi tutulmuştur. Bu s e b e b l e a ç ı k l a m a k ı s m ı n ı n H'nci bö
lümünde O r t a l a m a Kâr Haddine tabi mükelleflerle bu mükellefiyetin k o n u s u
nu teşkil e d e n " P e r a k e n d e S a t ı ş " kavramı üzerinde d u r u l m u ş , IV'ncü
B ö l ü m d e ise A s g a r i Gayrisafi Hasılat esası u y g u l a n a c a k mükellefler sayıl
mıştır.
Ill ve IV'ncü bölümlerde çeşitli basit rakamlı örneklerle vergi hesap
şekline a ç ı k l ı k g e t i r i l m e y e çalışılmıştır.
İstanbul ili dahilindeki tüccarlara 1 9 9 1 - 1 9 9 2 - 1 9 9 3 devresinde u y g u
l a n m a k üzere 3 0 . 4 . 1 9 9 2 tarihli Resmi G a z e t e d e ilan edilen O r t a l a m a Kâr
Hadleri ekli cetvelde verilmektedir»
O r t a l a m a Kâr Hadleri ve Asgari Gayrisafi Hasılat esası h a k k ı n d a bilgi
vermeyi a m a ç l a y a n bu y a y ı n ı m ı z ı n , üyelerimize ve ilgililere yararii o l m a s ı n ı
diler, y a y ı n ı n h a z ı r i a n m a s m d a e m e ğ i g e ç e n O d a m ı z e l e m a n ı Hilâl Müftüoğlu'na teşekkür e d e r i m .
G e n e l Sekreter
P r o f . Dr. İ s m a i l Ö z a s l a n
O R T A L A M A K Â R HADDİ ve ASGARÎ GAYRİSAFJ HASILAT
ESASI HAKKINDA A Ç I K L A M A
GİRİŞ:
Perakende satış y a p a n ticaret e r b a b ı ve p e r a k e n d e s a t ı ş y a p a n imalat
çılar ile; otel, g a z i n o , bar, lokanta, b i r a h a n e , p a s t a h a n e v . s . gibi dinlence v e
eğlence yerleri işletenlerin ve her türlü t a ş ı m a işleri ile u ğ r a ş a n l a r ı n , k a
zançlarının denetiminin g ü ç l ü ğ ü k a r ş ı s ı n d a b e n i m s e n m i ş ve u z u n c a bir s ü
redir u y g u l a n m a k t a olan O r t a l a m a Kâr Hadleri ve Asgari Gayrisafi Hasılat
m ü e s s e s e s i bir vergi güvenlik tedbiridir.
Gelir Vergisi K a n u n u ' n u n 111 inci m a d d e s i ile 1950 y ı l ı n d a n bu y a n a
s a d e c e O r t a l a m a Kâr Hadleri olarak tatbik edilen bu s i s t e m e , 2361 sayılı
k a n u n l a Asgari Gayrisafi Hasılat esası e k l e n m i ş ve hizmet işletmeleri ve t a
ş ı m a işleri y a p a n l a r ı n b e y a n ettikleri gayrisafi k a z a n ç ve hasılatların vergi in
celeme e l e m a n l a r ı n c a s a p t a n a n asgari gayrisafi hasılatlaria karşılaştırılması
esası getirilmiştir.
O r t a l a m a Kâr Hadleri ve Asgari Gayrisafi Hasılat e s a s ı , a ş a ğ ı d a iki b ö
lüm halinde a ç ı k l a n m a y a çalışılacaktır.
i- O R T A L A M A K Â R H A D L E R İ
Bilindiği gibi, m e m l e k e t i m i z d e 1950'den bu y a n a Gelir Vergisi sistemi
u y g u l a n m a k t a d ı r . Gelir Vergisi ise, b e y a n a d a y a n ı r . Y a n i , bir mükellef, s e n e
s o n u n d a Maliye'ye elde ettiği geliri b e y a n eder ve Maliye d e mükellefin b e
yan ettiği bu miktar üzerinden vergi tarh v e tahsil eder. Z a r a r b e y a n e d e n l e
rin tabiatiyle vergi v e r m e s i söz k o n u s u o l a m a z .
Maliye, vergiyi, mükellefin b e y a n ı n a d a y a n a r a k tarh ve tahsil e d e r k e n ,
haklı olarak b u b e y a n ı n doğruluk d e r e c e s i n i d e kontrol e t m e k ister. S ö z ü
g e ç e n kontrol çeşitli şekillerde olur. B u n l a r d a n bir tanesi d e "oto-kontrol"
dur. Oto-kontrol Gelir Vergisinin y a p ı s ı gereği kendiliğinden işleyen bir kont
rol şekfinı ifade eder. Şöyle ki; bir t o p t a n c ı , ithalatçıdan 1.000.000„-TL lık
mal alsa, b u n u m u t l a k a defterine k a y d e d e r . Ç ü n k ü toptancı için bir ö d e m e ,
yani bir h a r c a m a söz k o n u s u d u r .
Bu d u r u m d a , bir gelir elde e d e n ithalatçı, aldığı 1.000.000.- lirayı kayd e t m e s e d a h i , t o p t a n c ı n ı n kayıtlannı inceleyerek kendisini kontrol ve d u r u
m u tesbit e t m e k kabil olur. İşte b u n a Maliye dilinde oto-kontrol denir.
A n c a k , bu oto-kontrol p e r a k e n d e ticarette u y g u l a n a m a z , ç ü n k ü , bir t u -
hafiyeciden bir g ö m l e k satın alan tüketici genellikle tacir o l m a d ı ğ ı n d a n b u n u
m u h a s e b e s i n e intikal ettirmesi d ü ş ü n ü l e m e z . Bu suretle d e , h a r c a m a y a p a
nın d u r u m u n u inceleyerek, gelir elde edeni kontrol e t m e k imkânı ortadan
kalkmış olur. İşte bu alandaki boşluğu d o l d u r m a k için Gelir Vergisi K a n u nu'nun u y g u l a m a y a başlandığı 1950 y ı l ı n d a n bu y a n a uygulanan bir sistem
vardır. Bu sistemin a d ı n a O R T A L A M A K Â R H A D L E R İ denilmektedir.
Sözü g e ç e n s i s t e m , sınırlı bir mükellef zümresini ilgilendirdiği için b a ş
langıçta p e k dikkati çekmemiştir. A n c a k , 8 T e m m u z 1964 tarihli Resmi G a
zetede y a y ı n l a n a n 4 8 4 ve 485 sayılı kanunların getirdiği yeni hükümler ile
konu birdenbire b ü y ü k bir ö n e m k a z a n m ı ş ve geniş bir mükellef zümresini
ilgilendirir hale gelmiştir.
II - O R T A L A M A K Â R H A D L E R İ K İ M L E R İ İ L G İ L E N D İ R M E K T E D İ R ?
O r t a l a m a Kâr Hadleri ile ilgili bulunan mükellefler şunlardır:
Kısmen veya tamamen perakende satış yapan
t i c a r e t e r b a b ı île i m a l a t ç ı :
Bu kategoriye giren mükellefleri şöylece açıklayabiliriz:
a- D o ğ r u d a n d o ğ r u y a p e r a k e n d e ticaret yapanlar.
b- T o p t a n c ı olduğu halde, (miktar ne olursa olsun) aynı z a m a n d a p e r a
kende olarak d a mal satanlar,
c- İthal ettiği malların bir k ı s ı m ı n ı (miktar ne o l u r s a olsun) v e y a t a m a m ı n ı
perakende satanlar,
d- İmal ettiği malların bir k ı s m ı n ı (miktar ne olursa olsun) v e y a t a m a m ı n ı
perakende satanlar.
B u r a d a dikkat edilmesi g e r e k e n n o k t a , O r t a l a m a Kâr Hadlerinin k a p s a
m ı n a s a d e c e p e r a k e n d e satışların girmekte oluşudur. Yani bir ithalatçı ithal
ettiği, bir imalatçı d a imal ettiği m a l ı n t a m a m ı n ı t o p t a n c ı y a s a t a r s a bu ithalat
çı v e y a imalatçının O r t a l a m a Kâr Hadleri ile bir ilgisi olmayacaktır. Fakat ay
nı ithalatçı v e y a imalatçı örneğin bir y ı l d a ithal v e y a imal ettiği 1000 adet
radyonun 9 7 0 tanesini toptan, 30 tanesini de p e r a k e n d e olarak s a t a r s a , s a
dece p e r a k e n d e olarak sattığı 3 0 radyo için O r t a l a m a Kâr Haddine tabi ola
caktır.
Bu k o n u d a sonuç olarak denilebilir ki, y a l n ı z c a ithalat v e y a imalat ile u ğ
raşanlar O r t a l a m a Kâr Hadleri ile ilgili değildirler. A n c a k ithal v e y a imal ettik
leri malın t a m a m ı n ı v e y a bir k ı s m ı n ı (miktar ne olursa olsun) p e r a k e n d e ola
rak satanlar O r t a l a m a Kâr Haddine tabi olacaktır.
Bu şekilde h e m toptan ve h e m de p e r a k e n d e satış y a p a n ticaret e r b a b ı
nın, o r t a l a m a kâr hadlerinin k o l a y c a uygulanabilmesi için p e r a k e n d e satışla
rın hesabını ayrı tutmalan uygun olacaktır.
PERAKENDE SATIŞ NE DEMEKTİR?
Bu kategoride s ö z ü edilen p e r a k e n d e satıştan m a k s a t nedir? K a n u n
(193 sayılı K a n u n , M a d d e . 111) p e r a k e n d e satışı şöyle t a n ı m l a m a k t a d ı r . '
«Perakende satıştan maksat, satışı yapılan m a d d e v e y a m a l z e m e n i n ay
nen v e y a işlendikten s o n r a satışını y a p a n kimseler dışındakilere satılmasıdır.»
K a n u n k o y u c u n u n b u t a n ı m d a k i m a k s a d ı n ı , «tekrar s a t m a k üzere s a t ı n
alanlar dışındakilere» v e y a k ı s a c a «tüketiciye» y a p ı l a n s a t ı ş l a r şeklinde d e
ifade edebiliriz. Şöyle ki:
Satışı yapılan madde aynen v e y a işlendikten s o n r a tekrar satılıyorsa, bu
bir perakende satış değildir. Fakat aynı mal bir gerçek v e y a tüzel kişi tarafından
tekrar satılmamak üzere ve kendi ihtiyacı için a l ı n m ı ş s a bu bir perakende satış
tır. Uygulamada, faturalı satışlar «toptan», faturasız satışlar d a «perakende»
satış sayılmakta ve beyannameler bu e s a s a göre doldurulmaktadır. Her y a p ı
lan faturalı satış, toptan satış d e m e k değildir. Örneğin bir kimse kendisi ve aile
sinin kullanacağı giyim eşyalannı satın alırken fatura talep edebilir. Bu mallar
tekrar satılmak için satın a l ı n m a d ı ğ ı n d a n , faturalı dahi olsa, toptan sayılmaz. Bu
tarz faturalı satışların d a perakende satış olarak nazara alınması gerekir.
Ill - O R T A L A M A K Â R H A D L E R İ , K İ M L E R T A R A F I N D A N V E N A S I L
TESBİT EDİLMEKTEDİR?
O r t a l a m a Kâr Hadleri, şehrimiz D e f t e r d a n n ı n v e y a tevkil e d e c e ğ i bir M a
liye M e m u r u ' n u n b a ş k a n l ı ğ ı n d a Gelir M ü d ü r ü ve Vergi Dairesi M ü d ü r ü o l m a k
üzere üç m e m u r üye ile Ticaret O d a s ı ' n d a n seçilen 2 üyenin iştirakiyle k u r u
lan 5 kişilik bir Özel K o m i s y o n t a r a f ı n d a n tesbit edilmektedir. Bu komisyon
s a d e c e merkez ilçelerinde b u l u n a n taciriere ait oranlan tespit etmektedir.
Özel Komisyon tarafından tespit edilen oranlar evvelce Maliye v e G ü m
rük Bakanlığının onayı ile yürüriüğe girmekte idi. Ancak, 1 9 6 4 yılından itiba
ren, özel Komisyonlann tesbit ettiği oranlar, Maliye ve G ü m r ü k Bakanlığındaki
5 kişilik bir Merkez K o m i s y o n u tarafından incelenmekte v e onaylanmaktadır.
Ö z e ! K o m i s y o n , g e r e k mal çeşitleri, g e r e k s e iş k o l l a n n a ait o r a n l a n n
tespiti e s n a s ı n d a , gerektiğinde ilgili m e s l e k m e n s u p l a n n d a n v e y a O d a m ı z
M e s l e k Komitelerinden g ö r ü ş a l m a k t a d ı r .
Ö z e l Komisyonlar t a r a f ı n d a n tesbit edilen oranlar, p e r a k e n d e satılan
malın maliyet bedeline u y g u l a n a r a k , gayrisafi kâr bulununr. Gayrisafi kârdan
genel giderier indirildikten s o n r a kalan miktar net kârı v e y a zararı gösterir.
K o n u y u bir örnekle a ç ı k l a y a l ı m :
P e r a k e n d e satış y a p a n bir tuhafiyecinin bir yıl z a r f ı n d a sattığı malların
maliyetinin tutarı 1 0 0 , 0 0 0 . - T L ' s i d i r Tuhafiye için tesbit olunan o r t a l a m a kâr
haddini d e % 2 0 olarak kabul edersek, s ö z konusu tuhafiyecinin yıllık gayri
safi k a z a n c m m :
100.000 x % 2 0 = 2 0 . 0 0 0 . - T L
olması g e r e k e c e k t i r
Gene! giderler bu gayrisafi kânn dışındadır. Yani, elde ettiği bu 20=000 lira
lık gayrisafi kâra mukabil o tuhafiyecinin eğer 25.000.- liralık bir genel gideri
varsa, bu takdirde örneğimizdeki tacirin hesap vaziyeti şu şekilde görünecektir:
Gayri safî kâr
20.000.-
G e n e l giderier
25.000.- (-} 5.000.-TL
Yani o tacir 5.000.- lira zarar etmiş olacaktır.
A c a b a b u r a d a sözü edilen maliyet bedeli, hangi unsurian kapsamaktadır.
Maliye ve G ü m r ü k B a k a n l ı ğ ı n c a hazırlanan O r t a l a m a Kâr Hadleri Yönet
meliğine göre, maliyet bedeli tabirinin k a p s a m ı n a giren unsurlar şunlardır.
1) D o ğ r u d a n d o ğ r u y a p e r a k e n d e s a t ı ş y a p a n l a r d a m a l i y e t b e d e l i :
İthalatçı, imalatçı v e y a t o p t a n c ı d a n aldığı mallan s a t a n , bildiğimiz tipik
p e r a k e n d e c i d e maliyet bedeli; satın alınan malın f a t u r a d a yazılı aiış bedeli,
alış komJsyonian, sigorta ve ambalaj masrafları gibi malın tedarikiyie ilgili g i
derlerden oluşmaktadır.
2) İthal e t t i ğ i maif p e r a k e n d e s a t a n l a r d a m a l i y e t b e d e l h
Y u r a k i d a (1) numaralı bentte yazılanlara g ü m r ü k resmi gibi ithalat dola-
visıyia yapılan giderierin de ilave edilmesiyle bulunan bedeldir.
3) i m â l e t t i ğ i m a l ı p e r a k e n d e s a t a n l a r d a m a l i y e t b e d e l i :
îrnaîe sarfedîien h a m m a d d e l e r i n bedeli, işçi ücretleri, amortismanlar ve
saire gibi gene! ima! gıderieriyle piyasaya ambalajlı olarak sevkedilen m a d
delerde ambalaj giderierinden oluşur.
Satişlan tümüyle p e r a k e n d e olan ticaret erbabı ile imalatçılarda satılan
maî maliyeti aşağıdaki şekilde kolayca hesaplanabilir.
D ö n e m b a ş ı n d a var olan m a l a , mal alışları ile d ö n e m içindeki alış ve
imalat giderieri eklenir, d ö n e m s o n u n d a m e v c u t m a l b u n d a n d ü ş ü l ü r (Dö
n e m s o n u n d a k i ma! m e v c u d u n u n d e ğ e r l e n m e s i n d e , b u n l a r a alış ve imal g i
derlerinden p a y verilmesi unutulmamalıdır.) Geriye kalan tutar, p e r a k e n d e
satılan malın maliyet bedelidir. B u n a , s a p t a n a n O r t a l a m a Kâr Haddi uygula
narak gayrisafi kâr hesaplanır. Hesaplanan bu gayrisafi kâr, mükellefin def-
vergs u a f ı e s i n c e ^..-ukeiSefceh
^SLGHJ.
nhi bh ^tiöfhı . L c t f ü a Hii^Vc^ulannc.. i ^ . J T i e . t c ı gibi) a i l cî.4,ao.ıı .>aiı.. fiycıUan o a
iC^ı\ r ı c
il
13 t İl» ^ ^
S"" X "'n r""^"r""
Tc
l .
s
7er[ennHppı e^ehs
1
.
rnm^H
vLı>rien
Ta^t^c.d E,^i^
-
ı
ü^^"^" ^'"ir '
^^'^'aj^^ü'
(
î ? if
r^ms ^m^^aıgı vpy^ ım^n^ n^mlain
' ^ ıMk t c
"^-jiv" ^
r
^"cf
^tıtı^e
cuşüKlük
o^esûrüidüğf} hal-
-"rt ? o^^iğ^ı n i n e su Zlmr^r^ı halinde,
£ o f ^iıT
ihÜPd r K n ^ ^ z h
fnlddeüe de-
lan süreye göre hesaplanarak, giderier a r a s ı n a s a d e c e bu suretle b u l u n a n
miktarın katılması i c a b e d e r
- Mal üzerine iş yapanlar d a k a z a n ç tesbit edilirken, fire ve m a l ı n fiyat
tan d ü ş m e s i gibi h u s u s l a r a d a y a n a r a k mükelleflerce y a p ı l a n a ç ı k l a m a l a r ı n
g ö z d e n uzak tutulmaması l a z ı m d ı r
" Öz s e r m a y e s i n d e n ziyade Milli bankaların kendisine açtığı krediler ile
iş g ö r e n ve bu s e b e p l e faiz ö d e y e n ve borçlarını z a m a n ı n d a ö d e m e k a m a
cıyla mailannı benzerierine g ö r e d a h a d ü ş ü k fiyatla satan ve bu halleri özel
k o m i s y o n c a bilinen v e y a a ç ı k l a m a s ı r a s ı n d a belgelendiren mükelleflerin bu
durumları n a z a r a a l ı n m a l ı d ı r
Mükellef açiklamafannın kabul edilebüır g ö r ü l m e m e s i :
Mükelleflerin k a z a n ç l a r ı n d a k i d ü ş ü k l ü ğ ü n nedenleri h a k k ı n d a yaptıklan
açıklamalar, vergi idaresince kabul edilebilir g ö r ü l m e y e r e k r e d d o l u n m u ş ise.
O r t a l a m a Kâr Haddi e s a s ı n ı tatbik suretiyle b u l u n m u ş olan f a r k ı n t a m a m ı ;
a ç ı k l a m a k ı s m e n v e y a t a m a m e n reddedilmiş ise, bu k ı s m a ait fark vergi tar
h ı n a e s a s tutulur.
O r t a l a m a K â r H a d d i e s a s ı n ı n u y g u l a n m a s ı n a ait ö r n e k l e r :
A ) Mal ü z e r i n e p e r a k e n d e s a t ı ş y a p ı l m a s ı :
Ö r n e k - 1 ) A adındaki bir mükellefin p e r a k e n d e olarak, m a n i f a t u r a tica
reti y a p t ı ğ ı n ı , işletme defteri tuttuğunu, manifaturacılık için bu yerde tesbit
olunan ortalama kâr oranının % 1 0 olduğunu kabul edelim.
Bu ş a h s ı n b e y a n n a m e y a p r a ğ ı n d a gösterdiği bilgilere göre ticari d u r u
m u şöyledir:
Lira
Lira
Hesap dönemi başın
daki mal m e v c u d u n u n
maliyet değeri
H e s a p d ö n e m i içinde
satın alınan malın m a
liyet değeri
Hesap d ö n e m i içinde
yapılan t o p l a m giderier
1.000.000
13.000.000
900.000
Hesap dönemi
içinde elde edilen
gelir
Hesap dönemi
s o n u n d a mal
m e v c u d u n u n maliyet
değeri
14.000.000
1.200.000
Toplam
Fark (Kâr)
14.900.000
300.000
Toplam
Fark (Zarar)
15.200.000
Genel T o p l a m
15.200.000
Genel
15.200.000
Maliyet bedelinin h e s a b ı :
Lira
leOOO.OOO
Senebaşı mevcudu
13.000.000 (+) S e n e içindeki alışlar
14.000.000
1.200.000 (")
Toplam
Sene sonu mevcudu
12.800.000
Satılan malın maliyet bedeli
O r t a l a m a Kâr Haddinin u y g u l a n m a s ı suretiyle gayrisafi kazancın tesbiti:
12.800.000 X 10
= 1.280.000 lira (gayrisafi kazanç)
100
Mükelefin gösterdiği gayrisafi kazanç:
Kâr
300.000
Genel Giderler
+
900.000
=
1.200.000 lira (gayrisafi kazanç)
O r t a l a m a Kâr Haddine göre hesaplanan gayrisafi kazanç iie mükellefin
b e y a n ı n a göre h e s a p l a n a n gayrisafi kazanç a r a s ı n d a k i fark:
1.280.000 - 1.200.000= 8 0 . 0 0 0 liradır.
8 0 . 0 0 0 lira, 100.000 liradan az o l d u ğ u n d a n mükellef h a k k ı n d a O r t a l a m a
Kâr Haddi y o l u y l a bir vergi tarh olunma ya c ak tır.
Ö r n e k - 2) B a d ı n d a k i bir ş a h s ı n bakkallık y a p t ı ğ ı , bu iş için o yerde
10 O r t a l a m a Kâr Haddi tesbit edildiğini düşünelim»
%
Bu mükellef b e y a n n a m e s i n d e , sene içinde satın aldığı mal bedeli olarak
13.000.000 lira, genel gider olarak 5 0 0 . 0 0 0 lira, safi kâr olarak d a 3 0 0 . 0 0 0
lira göstermiştir.
Ö r n e k d e , s e n e başı ve s e n e s o n u ma! m e v c u d u o l m a d ı ğ ı n d a n maliyet
bedeli yıl içinde s a t ı n a l m a n mal bedeli olan 1 3 . 0 0 0 . 0 0 0 liradır.
13.000.000 lira maliyet bedeline % 10 O r t a l a m a Kâr Haddi uygulanarak
gayrisafi k a z a n ç bulunur:
13.000.000 X 10
— — — —
= 1.300.000 lira
100
Mükellefin gösterdiği gayrisafi k a z a n ç :
3 0 0 . 0 0 0 + 5 0 0 . 0 0 0 = 800.000 liradır„
Gayrisafi kazançlar arasındaki fark:
1.300,000 - 8 0 0 . 0 0 0 = 500.000 liradır.
Bu fark 100.000 liradan fazla o l d u ğ u n d a n mükelleften a ç ı k l a m a istenir.
Mükellef, y u k a r ı d a k i k ı s ı m l a r d a belirtildiği şekilde d ü ş ü k l ü k sebeplerini açık
l a m a z s a fark üzerinden a d m a ikmalen ve cezassz vergi tarh olunur.
Mükellef a d m a y a p ı l a c a k ikmal tarhiyatı ödevlinin b e y a n n a m e s i n d e bil
dirdiği 3 0 0 . 0 0 0 lira kârın O r t a l a m a Kâr H a d d i y o l u y l a tespit o l u n a n 5 0 0 . 0 0 0
lira ile t o p l a n m a s ı n ı ve toplam^(800.000) lira ü z e r i n d e n vergi t a r h o l u n m a s ı n ı ,
tarholunan vergiden evvelce mükellefin b e y a n ı n a d a y a n ı l a r a k h e s a p l a n a n
verginin indirilmesini ve kalanının kendisinden a r a n m a s ı n ı ifade eder.
B) Mal ü z e ı i n e k ı s m e n p e r a k e n d e v e k ı s m e n t o p t a n s a t ı ş y a p ı l m a
sı:
Ö r n e k - 1 ) Halıcılık y a p a n bir ş a h s ı n ;
10.000.000,
30.000.000,
2.000.000,
35.000.000,
10.000.000,
takvim yıh başındaki mal m e v c u d u
takvim yılı içindeki alışları
gene! giderieri
yıl içindeki satışı
yıl s o n u mal m e v c u d u ,
olsun. Bu mükellefin yıl içindeki 3 5 . 0 0 0 . 0 0 0 liralık s a t ı ş l a n n ı n 5.000.000
lirasının p e r a k e n d e , 3 0 . 0 0 0 . 0 0 0 liralık k ı s m ı n ı n toptan satış olduğunu ve h a
lıcılıkta p e r a k e n d e satışlar için bu yerde tesbit olunan O r t a l a m a Kâr Haddinin % 1 0 olduğunu farzedelim.
Mükellefin a ç i k l a m a s ı s ı r a s ı n d a p e r a k e n d e sattığını bildirdiği halıların
maliyet bedelinin 4 . 8 0 0 . 0 0 0 lira olarak a ç ı k l a n d ı ğ ı n ı ve bunun idarece k a b u lediidiğini f a r z e d e l i m .
Bu d u r u m d a örnekteki şahsın p e r a k e n d e olarak sattığı halılardan elde
ettiği gayrisafi kazanç:
5.000.000
- 4.800.000
200.000 liradır.
O r t a l a m a Kâr H a d d i n e göre h e s a p l a n a c a k gayrisafi k a z a n ç :
4.800.000 X 10
— —
= 4 8 0 . 0 0 0 uradır.
100
A r a d a k i 480.000 - 2 0 0 . 0 0 0 = 2 8 0 . 0 0 0 lira fark mükellef b'.ıaa Ikmdleü
faril e d i l e c e k kazanç k ı s m ı n ı ifade eder. B e y a n ediien gayrisafi l azancır: Or
t a l a m a Kâr Hadlerine g ö r e h e s a p l a n a n gayrisafi k a z a n ç t a n d ü ş ' i< o l m a s ı n ı n
s e b e b i açıklanabildiği takdirde böyîe bir verginin a r a n m a y a c a ğ ı :abiic!İr.
Ö r n e k - 2) İmalat işi ile u ğ r a ş a n bir mükellefin d u r u m u şöyledir:
Bu g r u b a giren mükelleflerde s a t ı l a n m a l ı n maliyet bedeli Vergi Usul
K a n u n u n u n 275'nci m a d d e s i n e g ö r e tesbit olunur. A ş a ğ ı d a k i örnek b u m a d
de h ü k m ü de g ö z ö n ü n d e b u l u n d u r u l a r a k düzenlenmiştir.
M a m u l devri
H a m m a d d e devri
H a m m a d d e alışı
Ücretler
İşletme Giderleri..........
G e n e l Giderler
Safi Kar........................
1.500.000
1.800.000
12.000.000
5.000.000
3.000.000
700.000
1.600.000
P e r a k e n d e Satış
M a m u l devri
Toplam 25.600.000
23.500.000
2.100.000
Toplam 25.600.000
Satılan malların maliyet bedelinin h e s a p l a n m a s ı :
M a m u l devri.................
Ham madde devri........
Ham madde alışı..........
Ücretler
İşletme Giderleri
1.500.000
1.800.000
12.000.000
5.000.000
3.000.000
Toplam
23.300.000
Ertesi y ı l a m a m u l devri
Satılan m a l ı n m a l i y e t i . .
2.100.000
21.200.000
Bu m a d d e y e ait imaiaîçs O r t a l a m a Kâr Haddi nisbetinin % 1 3 olduğu k a
bul edilirse, b u nisbetin satılan m a l ı n maliyetine u y g u l a n m a s ı halinde, orta
l a m a gayrisafi k a z a n ç (21.200.000 x 0,13 = 2.756.000) olarak belirmektedir.
Q
Mükellefin bildirdiği gayrisafi k a z a n ç miktan ise 2.300.000 liradan ibaret
bulunmaktadır.
Safi kâr
G e n e l gider
1.600.000
700.000
Toplam
2.300.000
Bu d u r u m a g ö r e , mükellefin bildirdiği gayrisafi kazanç. O r t a l a m a Kâr
Haddinin p e r a k e n d e s a t ı ş l a n n a u y g u l a n m a s ı s o n u n d a b u l u n a n gayrisafi ka
z a n c a g ö r e , (2.756.000 - 2.300.000 = 4 5 6 . 0 0 0 ) lira d ü ş ü k l ü k g ö s t e r m e k t e
dir.
Bu d u r u m d a Vergi Dairesi, mükellefi, b u d ü ş ü k l ü ğ ü n sebebini a ç ı k l a m a
y a d a v e t edecektir.
V a r s a y a l ı m ki, mükellef, defterierinde ücret olarak gösterdiği 5.000.000
liradan a y d a 2 5 0 . 0 0 0 lira, y ı l d a 3.000.000 lira genel giderier a r a s ı n d a yer al
ması g e r e k e n muhasiplik ücretini yanlışlıkla ücretlere dahil ettiğini bildirir ve
ispat e d e r s e , gayrisafi kazancındaki d ü ş ü k l ü ğ ü ispat etmiş sayılır ve h a k k ı n
d a herhangi bir tarhiyat y a p ı l m a z .
Bu d u r u m d a s ö z ü edilen 3.000.000 lira genel gider olur, d o l a y ı s ı y l a be
yan olunan gayrisafi k a z a n c a g i d e c e ğ i n d e n satılan m a l ı n maliyeti
18.200.000 ve b u n a o r t a l a m a kâr nisbeti uygulamasiyle b u l u n a n gayrisafi
kazanç 2.336.000 lira, mükellefin b e y a n ettiği gayrisafi k a z a n ç ise
2.300.000 lira olacaktır.
O r t a l a m a Kâr Haddi uygulamasiyle b u l u n a n 2.360.000 lira gayrisafi ka
z a n ç l a , mükellefin bildirdiği gayrisafi k a z a n ç 2.300.000 lira a r a s ı n d a k i fark
100.000 liranın a l t ı n d a b u l u n d u ğ u n d a n , mükellefe bu e s a s a g ö r e herhangi
bir işlem y a p ı l m a y a c a ğ ı tabiidir.
IV - A S G A R İ G A Y R İ S A F İ H A S I L A T E S A S I
Asgari gayrisafi hasılat e s a s ı ; otel, m o t e l , tatil k ö y ü , p a n s i y o n , bar, pav
y o n , d a n s i n g , g a z i n o , lokanta, .kahvehane, kırbahçesi, plaj, h a m a m , kuaför
salonu, erkek berberi, güzellik salonları, tamirhaneler ve benzeri hizmet iş
letmesi sahipleriyle, her türiü t a ş ı m a işleriyle uğraşanlardan Maliye ve G ü m
rük B a k a n l ı ğ ı n c a u y g u n görülen iş kollan v e y a m e s l e k g r u p l a r ı n a uygulan
maktadır.
Bu gibi işyeri sahiplerinin gösterdikleri gayrisafi hasılat. Vergi Usul ka
nunu'nun 72'nci m a d d e s i n d e yazılı Takdir K o m i s y o n l a r ı n c a , her takvim yılı
için saptanan asgari gayrisafi hasılata göre d ü ş ü k b u l u n d u ğ u takdirde, asgari gayrisafi hasılat vergi t a r h i y a t m a esas alınır.
Y u k a r ı d a sayılan işletmeleri işleten mükellefler d a h a önce O r t a l a m a Kâr
Hadlerine tabi tutulmakta idiler. O r t a l a m a Kâr Haddi de bunların işletme gıderierine tatbik ediliyordu. Asgari gayrisafi hasılat esası adı altında getirilen
yeni d ü z e n l e m e d e ise, işletmelerin hangi gıderierinin işletme gideri olup ol
m a d ı ğ ı hususu önemini kaybetmiştir. Z i r a u y g u l a n m a k t a olan bu otokontrol
düzeninde y u k a r ı d a sayılı hizmet işletmeleri ve t a ş ı m a işleriyle uğraşanların,
t ü m hasılatları ve t ü m giderieri g ö z ö n ü n e alınmaktadır. Şöyle ki;
Her mükellef için, inceleme e l e m a n l a r ı n c a , yıl içinde yapılan tesbîtler
esas alınarak s a p t a n a c a k olan gayrisafi hasılat, mükellefçe gösterilen gayri
safi hasılattan y ü k s e k s e , mükellefin beyan ettiği gayrisafi hasılatı yerine, as
gari gayrisafi hasılat esas alınır. Bundan mükellefin işletmeyle iigilî belgele
nen her türiü işletme giderieri ve g e n e l giderieri d ü ş ü l ü r ve safi kazanç
hesaplanır.
Asgari gayrisafi hasılata g ö r e bulunan safi k a z a n ç ile mükellefin beyan
ettiği safi kazanç arasındaki fark üzerinden mükellef a d ı n a îknnalen vergi
tarh edilir.
Bu a ş a m a d a , safi kazancın giderlerin % 2 0 ' s i n d e n fazla olması halinde
salınan ek vergi ile ilgili olarak Vergi Dairesinin mükelleften herhangi bir
a ç ı k l a m a istemesi s ö z k o n u s u değildir. B u r a d a esas, asgari gayrisafi hasılat
ile belgelenen t ü m işletme giderieri ve genel giderier toplamı arasındaki far
kın gerçek safî k a z a n ç s a y ı l m a s ı ve o n u n vergisinin ödenmesidir.
A n c a k , bu safi kazanç m i k t a r ı n ı n , işletmenin b e y a n edilen ve belgele
nen giderier t o p l a m ı n ı n % 2 0 sinden de az o l m a m a s ı gerekmektedir. Y u k a r ı
d a belirtilen t a r z d a asgari gayrisafi hasılat e s a s a l ı n m a k suretiyle hesapla
nan safi kazanç işletmenin giderier t o p l a m ı n ı n % 2 0 sinden .az olduğu
takdirde ve bu noksanlık mükelleflerce haklı sebeplerie izah edilemediği
takdirde; giderier t o p l a m ı n ı n % 2 0 si safi kazanç s a y ı l a c a k ve b u n u n l a , be
yan edilen safî k a z a n ç arasındaki fark üzerinden mükellef a d ı n a ikmalen
tarhiyat y a p ı l a c a k t ı r
Bu anlatılanları birer örnekle a ç ı k l a y a l ı m :
Örnek-1)
Mükellefin b e y a n ettiği gayrisafi hasılat 9 0 0 . 0 0 0 T L , belgelenen gider
ler toplamı ise 7 0 0 . 0 0 0 T U d i r . Bu d u r u m d a ( 9 0 0 . 0 0 0 . - 7 0 0 0 . 0 0 0 - 2 0 0 . 0 0 0
TL) safi k a z a n ç b e y a n edilmiş ve vergisi ödenmiştir.
Vergi idaresi bu mükellefleri 1 milyon lira asgari gayrisafi hasılat elde et
mesi gerekenler g r u b u n a dahil etmiştir
Bu d u r u m d a ;
Asgari gayrisafi hasılat
Belgelenen giderler (-)
1.000.000 T L
700.000 TL
Hesaplanan safi k a z a n ç
Beyan edilen safi k a z a n ç (-)
300.000 TL
200.000 TL
İkmalen tarha konu k a z a n ç farkı
100.000 T L
Hesaplanan safi kazanç 3 0 0 . 0 0 0 T L giderlerin % 2 0 tutarı olan (700.000
X % 2 0 ) 140.000 T L dan fazladır. Bu nedenle 100.000 T L üzerinden m ü k e l
lef a d ı n a ikmalen vergi tarhediiecek ve bu tarhiyat s ı r a s ı n d a mükelleften kâ
rın d ü ş ü k l ü ğ ü k o n u s u n d a herhangi bir a ç ı k l a m a istenmeyecektir.
Mükellefin gösterdiği gayrisafi k a z a n ç 800.000 TL., belgelenen toplam
giderieri de 750.000 liradır. Bu d u r u m d a mükellef (800.000 - 7 5 0 . 0 0 0
5 0 . 0 0 0 TL) safi kazanç beyan etmiş ve vergisini ö d e m i ş t i r Vergi İdaresi
mükellefi 850,000 T L asgari gayrisafi hasılat elde etmesi gerekenler g r u b u
n a dahil etmiştir.
B u n a göre;
Asgari gayrisafi hasılat
Belgelenen giderier (-)
850.000 T L
750.000 T L
Hesaplanan safi k a z a n ç
Beyan edilen safı k a z a n ç (-)
100.000 T L
50.000 TL
İkmalen tarha konu k a z a n ç farkı
50.000 T L
Bu s a f h a d a mükellefe kâr d ü ş ü k l ü ğ ü n ü n nedenleri ile ilgili her hangi bir
soru s o r u l m a y a c a k ve a ç ı k l a m a istenmiyecektir. A n c a k bu s a f h a d a hesap
lanan safi kazanç, giderlerin %20'si îîe m u k a y e s e edilecektir.
Belgelenen giderierin % 20'si ( 7 5 0 I ) 0 0 x % 2 0 )
1 inci s a f h a d a hesaplanan safi kazanç
2 inci s a f h a d a ikmalen t a r h a konu olabilecek ilave
k a z a n ç farkı
(-)
150.000 T L
100.000 T L
_ _ _ _ _
50^000 T L
Bu s a f h a d a mükellef a ç ı k l a m a y a daveî edilerek, safi k a z a n c ı n ı n giderle
rinin % 2 0 ' s i n d e n d ü ş ü k o l m a s ı n ı n sebepleri, sorulacaktır. Mükellef d ü ş ü k l ü
ğü haklı nedenlerle açıkîayabilirse, 2 inci s a f h a d a hesaplanan 50.000 T L
kazanç farkı üzerinden tarhiyat y a p ı l m a y a c a k , s a d e c e 1 inci s a f h a d a hesap
lanan 50„000 T L İlk k a z a n ç farkı üzerinden tarhiyat yapılacaktır.
Mükellef kâr d ü ş ü k l ü ğ ü n ü haklı nedenlerie a ç ı k l a y a m a z s a 1 inci safha
d a hesaplanan safi k a z a n ç f a r k ı n a , 1 inci s a f h a d a h e s a p l a n a n kazanç farkı
d a eklenecek ve (50.000 + 5 0 0 0 = 100.000 T L ) k a z a n ç farkı üzerinden ikmaien vergi tarhediîecektir.
Asgari gayrisafi hasılat e s a s ı n a göre tarhiyat yapılabilmesi için hesapla
nan kazanç farklarının O r t a l a m a Kâr Hadleri e s a s ı n d a o l d u ğ u gibi 100.000
T L nın üzerinde olması gerekir. Farklılık 100.000 T L d a n az ise herhangi bir
tarhiyat y a p ı l m a y a c a k t ı r
V - ODAMIZ MENSUPLARININ DİKKAT ETMELERİ
GEREKEN HUSUSLAR:
O r t a l a m a Kâr Hadleri ö n c e d e n h e m Resmi Gazete'de y a y ı n l a n m a k t a
h e m de Vergi Dairelerinde ilan edilmektedir. Bu d u r u m d a mükellef b e y a n
namesini verirken kendisi için tayin olunan O r t a l a m a Kâr Haddini ö n c e d e n
biliyor demektir. Bu kitapçığın s o n u n a d a , 3 0 . 4 . 1 9 9 2 tarihli Resmi Gaze
te'de ilan edilmiş olan 1991-1993 takvim y ı l l a r ı n d a İstanbul (Merkez) ilindeki
tüccariar için u y g u l a n a c a k olan «Ortalama Kâr Hadleri» k o n u l m u ş bulunmaktadır.
Bu izahat m u v a c e h e s i n d e , şayet mükellefin gösterdiği gayrisafi kâr, iş
bu y a z ı m ı z ı n b a ş ı n d a n ıtaberen a ç ı k l a d ı ğ ı m ı z e s a s l a r a g ö r e b u l u n a c a k gay
risafi kârdan d ü ş ü k ise, bu takdirde, mükellefin, d ü ş ü k l ü k sebeplerini (haklı
sebepler) bildiren bîr yazıyı d a b e y a n n a m e s i n e ekli olarak v e r m e s i lazımdır.
Yani, bir mükellefin b e y a n ettiği gayrisafi kâr 5 0 . 0 0 0 T U s ı ise b u n a mukabil
Özel K o m i s y o n tartından tesbit edilen nisbete g ö r e , b u n u n 7 5 . 0 0 0 T L o l m a
sı gerekiyorsa, mükellefin aradaki farkın ne gibi haklı s e h e p l e r d e n d o ğ d u ğ nun yazılı olarak b e y a n n a m e s i y l e birlikte ifade e t m e k hakkı vardır.
Ş a y e t mükellef bu yazılı izahatı v e r m e m i ş s e , d u r u m ne olacaktır?
Bu takdirde, örneğimizdekî mükellef Vergi Dairesi t a r a f ı n d a n a ç ı k l a m a
d a b u l u n m a y a d a v e t edilecektir.
Mükelleflerin yapacakları açıklamalar ve sunacakları belgeler Vergi Dai
resi m ü d ü r ü v e y a vergi inceleme e l e m a n l a r ı n c a i n c e l e n e c e k t i r
Mükellefin a ç ı k l a m a s ı kabul edilirse, vergi kendisinin b e y a n ettiği miktar
üzerinden tarh edilecektir.
Şayet, a ç ı k l a m a s ı kabul e d i l m e z s e , ( k ı s m e n v e y a t a m a m e n ) 10,000 li
r a y a kadar olan matrah farklan için hiçbir işlem y a p ı l m a y a c a k , 10.000 lira
d a n yukarı matrah farkları için ise, ikmalen vergi tarh edilecektir.
O r t a l a m a Kâr Hadleri v e A s g a r i Gayrisafi Hasılat esası u g u l a m a s m d a ,
Vergi İdaresinin z a m a n a ş ı m ı süresi içinde mükelleften a ç ı k l a m a isteyebil
mesi m ü m k ü n hale getirilmiştir.
D i ğ e r taraftan c e z a s ı z tarhiyata d a s o n verilmiş b u l u n m a k t a d ı r . C e z a
u y g u l a m a s ı Vergi Usul K a n u n u n d a k i g e n e l Vergi Cezaları hükümlerine tabi
olacaktır.
O d a m ı z , y u k a r ı d a belirtildiği üzere oto-kontrol zaruretiyle vergi m e v z u a
t ı m ı z a girmiş olan O r t a l a m a Kâr Hadleri ve Asgari Gayrisafi Hasılat m ü e s s e
sesinin p e r a k e n d e ticaretle uğraşanlar ile eğlence ve istirahat yeri işletenler
v e t a ş ı m a işleriyle iştigal edenler h a k k ı n d a adil ve g e r ç e k esaslar çerçeve
sinde u y g u l a n m a s ı için gerekli bütün gayreti sarfetmektedir. Bu m a k s a t l a ,
g e r e k m e s l e k m e n s u p l a r ı n ı n fikirierinden ve gerekse mali k o n u l a r d a yetki ve
u z m a n l ı k sahibi e l e m a n l a r ı n bilgilerinden f a y d a l a n ı l m a k t a ; neticede mükellef
ve Maliye'ye ait hakların aynı titizlikle k o r u n m a s ı n a gayret edilmektedir.
193 S Â V i ü QEUR
V E R C f c I ECA^^Ut^ö mf^'
CTf. ("Ifiui^
II
RISAFE n A S İ L / İ T F S A S
M a d d e 1 1 1 - K ı s m e n v e y a t a m a m e n p e r a k e n d e satış y a p a n ticaret er
babı î!e î m a l a î ç i l a n n gösterdikleri gayrısafı kazançlar, Vergi Usul K a n u n u n a
göre tesbîî olunan O r t a l a m a Kâr Hadterinîn p e r a k e n d e s a î ı l a n e m t î a o m m a
liyet bedeline u y g u l a n m a s ı suretiyle b u l u n a c a k miktarlara göre d ü ş ü k o l d u
ğ u takdirde b e y a n edilen gayrisafi k a z a n ç î a r yerine, bu suretle bulunan mik
tarlar ikmalen vergi t a r h ı n a esas aîınır. P e r a k e n d e satıştan niciksat; satışı
yapılan m a d d e v e y a m a l z e m e n f n a y n e n v e y a işlendikten s o n r a satışiiii y a
pan kimseler dışındakilere satılmasıdir^
O t e l motel, tatılköyü, p a n s i y o n , bar, p a v y o n , d a n s i n g , g^udno, lokanta,
k a h v e h a n e , k ı r b a h ç e s ı , pîaj, h a m a m , kuaför s a l o n u , erkek berberi, güzeüîk
salonları, tamirhaneler ve emısaü h i z m e t ışietmelerı sahiplerinin ve her nevî
t a ş ı m a işiyle u ğ r a t a n l a r ı n gösterdikleri gayrisafi hasılat, inceleme e l e m a n l a rınca yıi içinde yapıları tespitler esas a l ı n a r a k h e s a p l a n a c a k asgari gayrisafi
hasılata göre d ü ş ü k olduğu takdirde, b e y a n olunan gayrisafi hasılat.yerine,
bu suretle tesbit edilecek asgari gayrisafi hasılat vergi t a r h ı n a esas tutulur»
Şu kadar ki, bu suretle b u l u n a c a k safi k a z a n ç , mükelleflerce tevsik edilen
m u t a d giderler t o p l a m a n ı n 7©20'sfnden d ü ş ü k olduğu takdirde, vergi t a r h ı n a
esas alınacak miktar, bu giderler î o p l a m i n ı n %20^sidir.
Bu m a d d e y e g ö r e tarhiyat y a p ı i a b ı î m e s ı için lesbit olunaciik farkın Yüzbin ürayı a ş m a s ı ve tesbit edilen bu farkîılık nedeniyle mükelleften izahat t a
lep edilmesine r a ğ m e n , mükellefin s ü r e s i içinde izahat ve^me r^ş olması v e y a verdiği izahatın yeteriı g ö r û î r n e m e s i şarttır^
Not: Bu m a d d e ' d e yer alan 100.000 liralık h a d ; 1 . 1 J S 9 2 tarihinde yürür
lüğe g i r m e k ve 1992 gelirlerine u y g u l a n m a k üzeri 150.000 liraya yükseltil
miştir.
1K
Maliye ve G ü m r ü k B a k a n l ı ğ ı n d a n :
A ş a ğ ı d a k i il ve ilçelerde faaliyette b u l u n a n Tacirlerin 1 9 9 1 - 1 9 9 2 ve
1993 t a k v i m yıllan k a z a n ç l a n n a u y g u l a n m a k ü z e r e , özel k o m i s y o n l a r c a tak
dir olunan ve " O r t a l a m a Kâr Hadleri M e r k e z K o m i s y o n u " t a r a f ı n d a n incele
nerek kesin miktarlan tayin edilen o r t a l a m a kâr hadleri a ş a ğ ı d a gösterilmiş
tir,
2 1 3 sayılı Vergi Usul k a n u n u ' n u n 4 8 5 sayılı K a n u n u n 4 üncü m a d d e s i
ile değişik 43 üncü m a d d e s i u y a n n c a ilân olunur.
İlçesi
İli
İlçesi
Merkez
ADANA
Merkez
İSTANBUL
Merkez
ANKARA
Büyükçekmece
(")
Merkez
ANTALYA
Yalova
(")
Alanya
(")
Merkez
İZMİR
Merkez
AYDIN
Bornova
(")
Kuşadası
(")
Merkez
KAYSERİ
Nazilli
(")
Merkez
KIRIKKALE
Merkez
BALIKESİR
Merkez
KOCAELİ
Merkez
BURSA
Merkez
KONYA
Gürsu
(")
Merkez
MALATYA
Kestel
(")
Merkez
MANİSA
Merkez
DENİZLİ
Bodrum
MUĞLA
Merkez
ESKİŞEHİR
Marmaris
(")
Merkez
GAZİANTEP
Merkez
SAKARYA
İskenderun
HATAY
Merkez
SAMSUN
Merkez
İÇEL
Merkez
TRABZON
Âlım
Grp.
BÖL
İmaSaî İthalat Satım
(%)
(%)
(%)
Poz.
0. SİNİF : YİYECEK, İÇECEK KEYİF vb.
İHTİYAÇ MADDELERİ
00
000
0000
0001
0002
0003
0004
01
010
011
012
013
014
015
02
020
021
03
030031
032
033
BAKKALLAR GRUBU (Bakkaliye ve kantariye
emtiası ile tekel maddeleri, şeker, gaz, ek
mek, alkollü ve alkolsüz içkiler ve benzeri ihti
yaç maddelerini memzucen satanlar)
Bakkaliye ve kantariye emtiası
Tekel maddeleri (Resmi Kuruluşlarca tespit
edilen kâr oranlan uygulanacaktır.)
Tekel dışı alkollü içkiler
Toz ve kesme şeker (Resmi Kuruluşlarca tes
pit edilen kâr oranları uygulanacaktır.)
Memba suyu, gazoz, kola vb. içilecek madde
ler
Margarin (Varsa Resmi Kuruluşlarca veya
amirlerince tespit edilen kâr oranları uygulacaktır.)
Not: Bakkallarda satılan gaz, ekmek, züccaciye, tuhafiye hırdavatı vb. ilgili gruplarında gös
terilmiştir.
ET, SAKATAT, KÜMES VE AV HAYVANLARI
GRUBU (Birlikte satanlar için her bir emtia
grubuna ait nispetler uygulacaktır.)
Kasaplar (İmalât sütunu satın aldıkları veya
besledikleri canlı hayvanları kesim ameliyesi
ne tabi tutup et ve sakatat haline getirerek pe
rakende satan kasaplar hakkında uygulana
caktır.)
Sakatat
Canlı hayvan
Tavukçular (Canlı ve kesilmiş kümes ve av
hayvanları satanlar dahi!)
Yumurta
Pastırma, salam, sucuk, sosis vb.
SU ÜRÜNLERİ GRUBU
Balıkçılar
Su ürünleri mamulleri (Tuzlama, kurutma, tütsüleme, konserve vb. yollarla imâl edilen su
ürünleri)
MEYVE VE SEBZECİLER GRUBU
Meyve
Kavun, karpuz
Sebze
Taze mantar
-•
17
26
26
14
14
28
32
20
25
30
20
17
22
14
15
21
-
-
20
20
11
13
13
23
20
27
25
24
30
18
14
22
26
30
25
27
30
22
25
25
25
25
30
20
20
20
20
20
24
„
25 .
Grp.
BÖL
04
040
041
042
043
05
050
051
052
053
06
060
061
062
063
064
065
066
İmalat
(%)
Poz.
HUBUBAT, BAKLİYAT VE HER NEVİ UN VE
UN MAMULLERİ GRUBU
Zahireciier
0400 Uncular (Çuvalla veya açık un satanlar) (De
ğirmen ve un fabrikalarını perakende satışları
için imalât sütunu kullanılacaktır.)
0401 Hayvan yemi (Ot, saman dahi!)
0402 Sun'ı ve vitaminli yemler (Varsa Resmi Kuru
luşlarca veya amiilerince tespit edilen kâr ora
nı uygulanacaktır.)
0403 Bulgur
EKMEK (Varsa Resmi Kuruluşlarca veya amii
lerince tespit edilen kâr oranı uygulanacaktır.)
Simitçiler
Nişasta
ŞEKER, PASTA VE MEŞRUBAT GRUBU
Şekerciler (Şeker, şekerleme, çikolata, helva,
reçel, pasta vb. maddeler)
0500 Tahin, tahin helvası, pekmez ve ağda
0501 Glikoz
Pastacılar (Salonlu pastaneler hariç)
0510 Şerbet, dondurma, boza, şıra vb. (Salonu
olanlar hariç)
Tath ve börek vb. (Salonu olanlar hariç)
Yufka, kadayıf, güllâç
MEZECİLER VE BÜFELER GRUBU
Meze (Şarküteri) (Meze, hazır yemek vb. sa
tanlar)
Büfeler
Sandviç, tost (Hamburger vb.) (Salonu olanlar
hariç)
Meyve suyu (Tabi ve taze)
Damga pulu, kıymetli kâğıt (yaüye ve Gümrük
Bakanîiğmca verilen kâr oranı uygulanacaktım)
Posta pulu (PTT İdaresince verilen kâr oranı
uygulanacaktır.)
Piyango bileti (yilli Piyango İdaresince verilen
kâr oranı uygulanacaktır)
iMot: Ivlezeciler ve büfelerde satılan tekel mad
deleri, tekel dışı alkollü içkiler vesair gıda mad
deleri ile büfelerde satılan gazete, mecmua,
pul milli piyango bileti vb. bu bölümde gösteri
len nispete değil, ilgili bölümlerde gösterilen
nispetlere tabidir.
Âlım
İthalat Satım
(%)
(%)
-
14
13
20
16
15
20
20
27
25
15
28
-
9
15
12
11
22
-
13
12
-
10
18
15
32
-
20
20
12
23
30
28
25
-
25
23
20
32
35
27
30
30
35
35
25
25
32
32
35
35
27
27
-
Âlım
Grp„
BÖL
07
070
071
072
İmalat
(%).
Poz„
KURU KAHVE VE KURU YEMİŞ GRUBU
Kuru kahve (Varsa Resmi Kuruluşlarca veya
amillerince tespit edilen kâr oranı uygulana
caktır.)
Hazır kahve (Instant Coffee)
Kuru Yemiş
0720 Leblebi
12
25
25
25
25
30
30
SÜT VE SÜİTEM MAMUL MADDELER GRU
BU
Süt, yağ, yoğurt ayran vb.
Peynir (Her nev'i)
23
20
25
25
08
080
081
09
090
091
092
093
094
095
096
İthalât Satım
(%) __(%)__
DİĞER YİYECEK, İÇECEK VE İHTİYAÇ
MADDELERİ GRUBU
Zeytin
Zeytinyağı, ayçiçeğiyaği, pamukyağı, susamyağı, haşhaşyağı, mısırözüyağı, v.b. likit neba• ti yağlar (Varsa Resmi Kuruluşlarca veya amil
lerince tesbit edilen kâr oranı uygulanacaktır.)
Turşular
Aktarlar
Buz
Sabun (Her nev'i)
Tuzcular
—
10
20
20
20
18
15
15
20
12
25
20
25
14
15
15
25
25
30
20
20
22
30
25
26
35
35
35
35
21
24
21
21
35
35
40
35
35
35
30
30
21
.21
24
21
21
21
22
19
^
25
1„ SINIF : GİYECEK, TAKILACAK SÜS VE
ZİYMET EŞYASİ
10
100
1000
1001
1002
1003
1004
1005
1006
1007
1008
101
1010
TUHAFİYE, KONFEKSİYON, PARFÜMERİ,
FOS BİJUTERİ GRUBU
I uhafiyeciler (Kadın, erkek çamaşırı; trikotaj,
çorap, gömlek;, çanta, şemsiye, şapka, kravat
v.b. aksesuar eşyası, tuhafiye hırdavatını
memzucen alıp satanlar)
Kadın çamaşırı (Korse, sutyen dahi!)
Trikotaj
Çorap
Gömlek^ pijama, kravat, mendil (Ismarlamacılar için 131 inci bölüme bakınız.)
Şapka (Fötr, kumaş ve hasır şapka)
Şapkacılar (Kadın)
Kasket, apolet, kokart, nisan
Tuhafiye hırdavats
Şemsiye
Levazımatcîlar
Terzilevazırnatı
31
26
26
26
26
35
25
26
26
26
24
Grp.
BÖL
Poz.
1011
1012
1013
102
1020
1021
1022
103
104
105
1050
11
110
111
112
113
114
115
116
117
12
120
121
122
123
124
13
130
Kadın dikjş ievazımatı (Düğme, toka, dantel,
bel lastiği, fermuar v.b. satanlar) (Düğme bas
ma ve çorap çekme dahil)
İbrişimciler (Kazzazlar dahi!)
Örgü yünü satanlar (Naylon v.b. örgü iplikleri
dahil)
Konfeksiyon ve hazır elbise (Kadın, erkek ve
çocuk konfeksiyonu için herbir emtia grubuna
ait nispetler uygulanacaktır.)
Erkek konfeksiyonu
Kadın konfeksiyonu
Çocuk konfeksiyonu
Bebek ve çocuk eşyası
FOS bijuteri (Taklit ziynet eşyası)
Parfümeri (Itriyat)
Kolonya
DOKUMA MAMULLERİ GRUBU
Manifaturacılar
1100 Parça ve kilo ile kumaş satanlar
Kumaşçılar (Tüccar terzilerin kumaş satışları
dahil)
Havlucular (Havlu v.b. hamam eşyası satan
lar)
Beyazcılar (Çarşaf, peçete, örtü v.b. satanlar)
Mefruşat (Perdelik, döşemelik kumaş, perderayı v.b. aksesuar dahil)
Yer ve sofra muşambaları
Tülbentçiler
Çadırcılar
(%)
(%)
(%)
40
34
45
40
29
24
25
30
20
29
29
32
30
35
40
38
25
35
35
40
40
40
45
50
40
21
21
24
25
25
33
30
20
—-
25
25
18
18
29
32
19
22
23
30
26
18
18
25
17
22
19
28
25
25
18
13
18
15
35
40
24
35
32
40
24
AYAKKABI VE KADIN ÇANTASI GRUBU
Ayakkabıcılar (Hazır erkek, kadın ve çocuk
ayakkabıları)
Kunduracılar (Ismarlama ayakkabı yapanlar)
Lastik, plâstik, hasır, keten v,b. maddelerden
yapılmış her çeşit ayakkabı, terlik, patik ve kavafıye
Kadın çantacıları (Deri, süet, suni deri, plâstik,
hasır çanta)
Ayakkabı İevazımatı
25
30
20
35
24
40
30
24
19
DİKİŞ GRUBU
Terzi (Kumaşı işyeri tarafından temin edilenler
dahil) (Kumaş satışları için 11 Vinci bölüme
bakınız.)
32
—
BÖL
Poz.
131
Gömlekçiler (Ismarlama gömlek, pijama ya
panlar)
İşlemeci ve yağlıkçılar (Piko, plise, sırma,
klâptan v.b. işler dahil)
Yorgancılar (Yatak, minder v.b, dahil)
1330 Pamuk
1331 Yün, yapağı, tiftik
132
133
(%)
DİĞER GİYİy EŞYASI GRUBU
Kürkçüler (Suni kürkler hariç)
Suni kürkler
Deri elbisecüer
Eski elbisecüer (Kullanılmiş giyim eşyası)
Keçe ve kevelci eşyası
14
140
141
142
143
144
(%)
32
(%)
—
30
30
18
18
25
25
44
32
34
60
55
45
35
27
29
15
15
25
25
10
7
.—
___
30
30
40
30
25
35
35
60
35
35
25
25
30
25
20
25
30
25
25
35
35
35
35
20
25
20
20
30
25
25
40
25
—
_
™ .
20
25
20
14
14
2. SİMİF: EV EŞYASI
EV VE MUTFAK CİHAZ VE ALETLERİ GRU
BU (Buzdolabı, çamaşır makinesi, radyo, ütü,
dikiş makinesi gibi elektro-mekanik, elektrotermik, elektronik, mekanik cihaz ve aletler ile
her nev'i gaz sobası, lüks kömür sobası, gaz
ocağı gibi eşyayı memzucen satanlar)
Televizyon
20
200
21
2-10
2100
2101
211
212
213
214
215
22
220
GAM, PORSELEN, KRİSTAL, PLÂSTİK, SE
RAMİK EŞYALAR İLE HER NEV'İ MUTFAK
EŞYASİ GRUBU
Züccaciye ve biliuriye
Avizeler a) Gam
b) Kristal
Abajurcular
Alüminyum mufek eşyası
Plâstik eşya (Oyuncaklar için 533'üncü bölü
me bakınız.)
Seramik eşya
Bakır, çelik vesair madeni ev ve mutfak eşyası
F^orseİen ev ve mutfak eşyası
yOBlLYA, HALI, KİLİM, KARYOLA, SOMYA,
ÇOCUK ARABAI^RI GRUBU
Mobilyacılar
2200 Döşemeciler
2201 Mobilya marangozlan
Halıcılar (Halı, battaniye ve kilimi birlikte sa°
tanlar için herbir emtia grubuna ait nispetler
uygulanacaktır,)
20
20
Grp.
Böl.
2213
2214
23
24
25
26
27
270
271
272
273
274
ithalat
Alım
Satım
(%)
(%)
(%)
Halı (El dokuması)
Her nev'i makina halıları
Her nev'i elyaflı yer döşemeleri (Halılar ve yol
luklar)
Kilim
Battaniye
Çocuk arabaları
Karyola, somya
PVC esaslı süngerler
PVC esaslı deriler
25
25
30
30
20
15
20
23
23
25
25
20
20
30
25
30
35
30
25
25
15
18
18
20
20
15
15
MADENİ MOBİLYA VE BÜRO EŞYASI
HASIR EV EŞYASI (Hasırdan koltuk, masa,
sandalye v.b.)
SARACİYE (Deri, kösele, suni deri ve plastik
ten her türlü bavul, çanta, kemer v.b.) (Kadın
çantaları için 123'üncü bölüm uygulanacaktır.)
25
30
20
25
30
20
25
30
20
KULLANILMIŞ EV EŞYASI
DİĞER EV EŞYASI GRUBU
Çömlekçiler (Topraktan testi, vazo, saksı
v.b.)
Hasır, süpürge, kıtık v.b.
Her nev'i tahtadan ev ve kullanma eşyası (El
bise askısı, ütü tahtası, tel dolap, ekmek tahta
sı, nalın, kundura ve şapka kalıpları, fıçı v.b.)
Tahtadan yapılmış ambalaj sandığı ve kutusu
(Bu bölüm 533 nolu bölüme alınmıştır.)
Çul, caput, paçavra v.b.
—
—
—
—•
20
20
25
25
15
15
20
25
15
—
15
—
—
—
17
20
Poz.
2210
2211
2212
222
223
224
225
İmalat
15
12
3. SINIF : İNŞAAT MALZEMESİ
30
300
301
302
31
310
311
32
320
321
322
KERESTE, KONTRAPLÂK, SUNİ TAHTA,
KAPLAMA LEVHA V.B. GRUBU
Keresteciler
3000 Iskarta kereste
Formika, suni tahta, parke, duraiit v.b.
Doğramacılar (Kapı, pencere)
CAM (Kapı, pencere, vitrin camları ve ısı cam
lar)
Seralarda kullanılan camlar
Cam tamircileri (Cam tamiri, resim camı ve
çerçeveleri, ayna v.b. yapanlar)
İNŞAAT DEMİRİ, BORU, SAC V.B. GRUBU
İnşaat demiri
Demir, kurşun ve galvanizli boru
Siyah saclar (D.K.P. saclar)
_
20
24
25
12
12
10
—
~
30
25
35
30
20
15
—
25
10
10
10
20
—
15
—
7
15
15
7
7
İmalat
Grp.
BÖL
Poz»
323
324
325
326
327
33
330
331
3310
3311
3312
3313
3314
3315
3316
3317
3318
3319
3320
3321
3322
3323
3324
3325
3326
3327
3328
3329
3330
3331
34
35
Galvanizli saclar
Paslanmaz saclar
Kurşun ve kurşun levha
Kaynak elektrodu
Karpit
ÇİMENTO, NALBURİYE, İNŞAAT HIRDAVA
TI, BOYA, SIHHİ TESİSAT MALZEMESİ
GRUBU
Çimento (Varsa Resmi Kuruluşlarca veya ammillerince tespit edilen kâr oranı uygulanacak
tır.)
Nalburiye eşyası
Kimyevi boyalar
Anilin boyalar
Tuğla, kiremit
Asbes, selüloz ve çimento esaslı çatı ve cep
he kaplama malzemesi
Plastik inşaat malzemesi
Tecrit maddeleri (Zift, katran, katranlı muşam
ba v.b.)
Stropar ve cam elyafı
Duvar kağıdı
Briket, künk, mozayik lavabo, helâtaşı v.b.
Kireç
Tozkireç (Paketlenmiş) ve alçı
El aletleri (Keser, balta, bıçak, kazma, kürek,
balyoz, cıvata ve somun açmakta kullanılan
anahtarlar, tornavidalar, penseler, zımpara ta
şı ve kağıtları v.b.)
Somun, cıvata, üstüpü
İnşaat hırdavatı (Havagazı ve su tesisatı mal
zemesi)
Fayans
Renkli ve dekorlu fayanslar
İnşaatta kullanılan seramikler
PVG esaslı yer döşemeleri
Kalorifer radyatörü
Kalorifer kazanları
Akaryakıt ve su tankları v.b. (Binalarda kullanı
lanlar dahil)
Sıhhi tesisat malzemesi (Emaye veya fayans
lavabo, küvet, şofben, sifon, termosifon v.b.)
TESİSATÇILAR (Havagazı, su, kalorifer ve
elektrik tesisatçıları)
KUM, ÇAKİL, TAŞ (İmalat sütunu istihraç edip
satanlara, alım-satım sütunu ocakçıdan alıp
naklini yapmak suretiyle satanlara uygulanacalclır.)
Âlım
İthalat Satım
(%)
(%)
(%)
12
12
12
15
15
15
15
15
20
20
8
8
8
8
8
8
20
20
20
18
10
30
30
30
20
5
16
15
15
8
15
20
20
25
8
16
20
20
30
15
20
20
25
25
35
20
25
25
16
16
20
10
12
12
25
25
30
30
16
20
20
10
12
13
10
15
20
30
15
18
20
15
20
25
16
8
9
10
8
6
10
20
25
10
22
28
10
30
—
—
20
15
Alım
Grp.
BÖL
36
Poz.
'
360
37
371
372
373
MERMERCİLER (Mermerden ve taştan me
zar taşı, lavabo, helâ taşı v.b. yapanlar)
Mermer levha
Bina enkazı
İnşaat gözlüğü
Panjur (Her nev'i)
Karo mozayik merdiven
İmalat
İthalat
Satım
(%)
(%)
(%)
30
25
—
25
25
25
35
35
—
30
35
30
25
20
20
16
22
20
15
20
10
15
15
15
15
15
20
20
15
20
20
20
20
20
25
30
20
10
10
10
10
10
10
10
10
25
25
30
30
20
20
25
30
25
20
30
35
35
22
15
15
20
20
20
26
20
20
25
25
12
12
20
15
30
10
15
10
10
15
15
20
25
15
4. SİNİF : (ELEKTRİKLİ VE ELEKTRİKSİZ)
MOTOR VE MAKİNALAR, TARİM VE TAŞI
MA ARAÇLARI VE MALZEMELERİ İLE MA
DENİ EŞYA
40
400
4000
4001
4002
4003
4004
4005
4006
4007
401
4010
4011
4012
4013
402
403
404
405
406
4060
407
41
42
TAŞIMA VE TARIM ARAÇ, MAKİNA VE MAL
ZEMELERİ GRUBU
Otomobil, otobüs, kamyon, traktör, motosiklet,
bisiklet v.b.
Otomobil (Şu kadar ki amillerince veya amillerince tanınan yetkiye dayanılarak ana bayiler
ce verilen bayilik belgesi olanlarda kendilerine
tanınan kâr oranı uygulanacaktır.)
Otobüs-midibüs-minibüs ("
")
Kamyon
("
")
Kamyonet
("
")
Traktör
("
")
Römork ve treyler
Oto ile çekilen tekerlekli evler
Motosiklet, bisiklet
Otomobil, otobüs, midibüs, minibüs, kamyon,
traktör, motosiklet, bisiklet yedek parçaları
İş makinaları yedek parçaları
Otomobil, otobüs, midibüs, minibüs, kamyon,
traktör, motosiklet, bisiklet lâstikleri
Akümülatör
Motorlu taşıtlara ait camlar ve emniyet camları
Karasöri, damper
Oto hurdacıları
Tarım makine ve aletleri (Pulluk, mibzer v.b)
Damıtık ve asitli su
Araba ve araba levazımı
Saraçlar (Koşum, terbiye, hamut)
Tarım ve taşıma araçları döşemeciliği
MOTOR, MOTOPOMP, TULUMBA v.b.
ELEKTROJEN GRUPLARI, ELEKTROMO
TORLAR, TRANSFORMATÖRLER, REGÜ
LÂTÖRLER VE ELEKTRİK TESİSAT MALZE
MELERİ GRUBU
_
18
.—
Grp.
Böl.
Poz.
420
421
422
4220
43
430
431
432
433
4330
434
435
436
437
438
4380
4381
439
440
441
442
443
Elektrik malzemesi
Jenaratör, tranformatör ve regülâtörler
Brülör
Kurupil
HİRDAVAT VE MADENİ EŞYA GRUBU
Demirciler
Sobacılar (Dökme ve sac soba, soba borusu,
kuzine v.b.)
Soba malzemesi
Soğuk demir ve demir doğrama
Demir mobilya ve süsleme eşyası (Demirden
yapılan bahçe, balkon sandalye ve masaları,
saksılar, askı, kitaplık v.b.)
Alüminyum doğrama
Her çeşit madeni tel ve levha (Kurşun boru ve
levha hariç)
Çelik halat
Tenekeciler
Kantar, terazi, dirhem
Kantar (Büyük)
Kantar (Küçük), terazi, dirhem ve v.b.
Et, pastırma ve salam kesme makinaları
Cam, pet ve PVC şişelerini yıkama, doldurma,
kapak yapma, kapama ve kirli şişeleri ayırma
makinaları ile şişeleri etiketleme makinaları
Takım tezgahları ve marangoz makinaları
Her nev'i kasa (Kıymet muhafazasına mah
sus)
Teknik hırdavat
5. SINIF
İŞLERİ
50
500
501
502
(%)
(%)
(%)
20
20
20
20
25
25
25
25
15
12
12
15
25
—
—
25
25
25
30
30
30
18
18
20
30
25
35
30
22
20
12
12
25
22
25
20
25
20
20
30
30
30
30
9
9
15
15
20
15
15
25
25
30
30
15
15
20
25
25
30
15
16
25
30
20
25
2
10
20
35
30
3
15
30
40
20
2
8
18
25
25
25
30
30
20
20
^ „
MUHTELİF İMÂL VE ALIM-SATIM
MÜCEVHERAT, SAAT, GÖZLÜK, OPTİK
ÂLET VE CİHAZLAR GRUBU
Gümüş eşya
Mücevheratçılar ve kuyumcular (Altın bilezik
hariç)
Sarraflar (Altın ve sikke altın alım-satımı)
5020 Altın bilezik
Saat
5030 Saat yedek parçalan
Optik aletler, cihazlar ve malzemeleri (Fotoğ
raf, sinema, projeksiyon makinaları; mikros
kop, dürbün ve güneş gözlükleri; fotoğraf ve
sinema film ve kağıtları v.b.)
5040 Fenni gözlükçüler
Böl.
510
511
512
513
514
515
52
520
521
522
523
524
525
526
527
Poz,
TIBBI VE KİMYEVİ MADDELER, ALETLER
VE CİHAZLAR GRUBU
Eczaneler (Tıbbî müstahzar, parfümeri, bebe
ihtiyaç maddeleri, spor malzemeleri, sıhhi mal
zemeler ve magistral ilâçlar)
5100 Tıbbî müstahzarlar (Ecza dolapları bu pozis
yondaki nispete tâbidir)
5101 Magistral ilaçlar
5102 Bebe ihtiyaç maddeleri
Not : Parfümeri için 105'inci, spor malzemeleri
için 530'uncu bölüm (Bunlar dışarda kalanlar
için herbir emtia grubu için tespit edilmiş kâr
oranı uygulanacaktır.)
Tıbbî ve cerrahî âlet, cihaz ve malzemeler
Ortopedi eşyası
Veteriner ve zirai mücadele ilâçlarını memzucen satanlar
5130 Zirai mücadele dışında kalan haşarat öldürücü
maddeler
5131 Zirai mücadele ilâçları
5132 Suni gübre (Şu kadar ki, satış fiyatlarının Res
mi Kuruluşlarca tespiti halinde buna nazaran
bulunacak kâr oranı uygulanacaktır.)
Deterjanlar (Temizleme tozu, çamaşır suyu ve
leke temizleyici maddeler dahil)
Sıhhi kağıtlar (El ve tuvalet kağıtları, peçete ve
mendiller)
KİTAP, KIRTASİYE BÜRO ÂLET VE MAKİNALARI GRUBU
Kitapçılar (Kitap, dergi, gazete) (İmalât sütunu
kendi yayınlarının perakende satışını da yapan
yayın evlerine aittir;)
5200 Gazete, dergi, model (İmalat sütunu gazete,
dergi, model yaymlayıp bizzat okuyucuya sa
tanlar için kullanılacaktır.)
Kırtasiyeciler (Ders araçları ve büro malzeme
si dahil)
5210 Zarf, kağıt, kartpostal
Kağıtçılar
Büro alet ve makinaları (575 nolu bölüme gi
renler hariç)
Eski kitapçılar
Ciltciler
Matbaalar (Teksir işleri dahil)
5260 Kartvizit matbaaları
Lâstik damga, mühür, kaşe imalâtçıları
(%)
(%)
(%)
—
—-
—
22
25
20
22
30
3
25
20
35
22
25
30
30
35
18
25
18
25
12
20
15
25
20
16
7
18
22
12
25
30
20
25
30
15
—
—
.—
28
30
20
25
30
20
20
25
25
30
30
30
16
20
15
20
25
—
—
16
20
25
18
24
25
—
—
—
BÖL
Poz.
528
Her çeşit klişe imâli
530
5300
5301
531
532
533
5330
534
5340
5341
5342
5343
5344
535
5350
536
54
540
55
550
551
552
553
554
555
556
560
561
(%)
EĞLENCE, SPOR, TURİZM MERAK VE
SÜSLEME EMTİASI GRUBU
Avcılık, balıkçılık, spor, deniz ve denizcilik alet
ve malzemeleri
Avcılık malzemesi ve silah
Deniz ve denizcilik malzemeleri
Akvaryum ve süs balığı
Kuşçular (Süs kuşları, kuş kafesi ve kuş yemi)
Oyuncakçılar (Oyun âletleri dahil)
Oyun kağıdı (iskambil) (Resmi Kuruluşlarca
tespit edilen kâr oranı uygulanacaktır.)
Antika hatıra eşyası ve pul
Antikacılar
Pul (Kolleksiyon ve hatıra pulları alım-satımı)
Kehribar ve oltu taşı mamulleri
Lületaşı mamulleri
Turistik eşya
Müzik âlet ve malzemeleri, nota
Her çeşit plâk, kaset ve kartuşlar
Her nev'i yapma çiçek
ÇİÇEKÇİLER GRUBU (Çelenk, buket, sepet
çiçekleri, çiçek fide ve tohumlan) (İmalat sütu
nu satış mağazaları bulunan yetiştiriciler için,
alım-satım sütunu ise yetiştiricilerden alıp sa
tanlar için kullanılacaktır.)
Tohumcular a) Fide ve sebze tohumu
b) Saksıda çiçek, çiçek tohumu,
çiçek soğanı ve ilaçları
AMBALAJ MALZEMESİ GRUBU
Her nev'i çuval, kanaviçe, ip, urgan, halat, ve
lense v.b.
Kağıt ve mukavva esaslı ambalaj malzemesi
Plâstik esaslı ambalaj malzemesi
Tahta esaslı ambalaj malzemesi
Cam esaslı ambalaj malzemesi
Madeni ambalaj malzemesi (Kapak, kapsül,
tapa, çember v.b. dahil)
Dondurma ve benzen ile birlikte verilen her
türlü külah ve kaplar
DİĞER İMÂL VE ALIM-SATIM İŞLERİ
Akaryakıt bayileri (Benzin, mazot, gaz v.b.)
5600 Fuel Oil
Makine ve motor yağlan
(%)
(%)
25
25
25
30
35
25
30
35
30
40
40
35
20
20
20
25
35
20
—
25
45
—30
30
30
35
35
35
35
35
40
40
40
20
35
50
30
20
20
20
20
20
30
35
20
40
25
30
15
30
35
25
20
_™
40
—
™
™ .
20
20
20
20
20
25
25
25
25
25
15
15
15
15
15
20
25
15
20
25
15
„
20
—
—
25
5
4
12
Grp.
BÖL
Poz.
562
Maden kömürü ve linyit (İmalat sütunu istihraç
edip perakende satanlar için kullanılacaktır.)
Odun, kömür, çıra, talaş
Bütan, propan v.b. gazlar (Satış fiyatlarının
Resmi Kuruluşlarca tespiti halinde buna naza
ran bulunacak kâr oranı uygulanacaktır.)
5640 Oksijen, freon v.b. gazlar
Her nev'i madeni ve plâstik hurda
Ahşap deniz teknesi
Gemi hurdası
Kadın saçı ve peruka
Rejenere kauçuk
Cenaze levâzımatı
Plâstik sera örtüsü
Bakır mamulâtı (214 üncü bölüm dışında ka
lanlar)
Sulama ve yağmurlama n-.akinaları
Güneş enerjisi toplayıcı malzemesi ve yedek
parçaları
Elektronik bilgi işlem makinaları (Mini kompütürler, ev tipi dahil ve kelime işlem sistemleri)
Elektronik yazar kasa, terazi ve terminaller
(Takometre, taksimetre v.b.)
Her nev'i vinç, asansör, kaldırıcı ve yükleyici
ler
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
İmalat
İthalat
Âlım
Satım
(%)
(%)
(%)
25
25
30
30
15
20
20
20
25
25
25
30
50
50
25
20
30
35
60
60
30
25
12
12
15
20
20
35
35
20
15
25
20
30
25
20
12
20
25
12
25
30
15
25
30
12
20
25
15
—
—
NOT:
1— Bu cetvelde oran gösterilmeyen pozisyonlar için, resmi kuruluşlarca veya amillerince kâr
oranları belirlenmediği hallerde, bu pozisyonlara ilgili olduğu grup için tespit edilen kâr oranları
uygulanır.
2— Bu cetvelde ithalat oranı gösterilmeyen pozisyonlar için aynı pozisyonun imalatçıları için,
imalatçıları için de belli edilmemiş ise, alım-satım için tespit olunan oran uygulanır.
3—-1, II, III ve IV sayılı listelerde yer almayan ilçelerde faaliyette bulunanlar hakkında "Ortala
ma Kâr Hadleri Merkez Komisyonu" tarafmdan IV. grup için belli edilen ortalama kâr oranları
uygulanır. Ancak, yeni kurulan il veya ilçelerde bu ilçenin önceden dahil olduğu grubun oran
ları uygulanacaktır.
4— Bu cetvelde yer alan pozisyonlar için resmi kuruluşlarca veya amillerince kâr oranı belir
lendiği durumlarda, cetvelde yer alan kâr oranı değil, resmi kuruluşlarca veya amillerince be
lirlenen kâr oranı uygulanacaktır.
© Copyright 2025 Paperzz
